1. Dünya Savaşı’nın Sebepleri ve Sonuçları TYT

1.Dünya Savaşı, 1914-1918 yılları arasında yaşanan ve dünya tarihinin en büyük ve yıkıcı savaşlarından biridir. Bu savaş, Avrupa merkezli olarak başlamış ancak kısa sürede tüm dünyaya yayılmıştır. Savaşın sebepleri ve sonuçları, modern dünya tarihini şekillendiren önemli olaylardır. TYT sınavında bu konu, özellikle tarih ve sosyal bilimler alanında sıkça karşımıza çıkmaktadır.

Yazı Başlıkları

1. Dünya Savaşı’nın Sebepleri:

Siyasi Nedenler:
- Milliyetçilik Akımı: 19. yüzyılda yayılan milliyetçilik akımı, özellikle çok uluslu imparatorluklar içinde (Avusturya-Macaristan, Osmanlı İmparatorluğu gibi) etnik çatışmalara yol açtı. Balkanlar’da yaşanan milliyetçi ayaklanmalar, savaşın tetikleyicilerinden biri oldu.
- İmparatorluklar Arası Rekabet: Büyük devletler arasında sömürge yarışı ve güç mücadelesi yaşanıyordu. Özellikle Almanya’nın sömürgecilik alanında İngiltere ve Fransa ile rekabeti, gerilimi artırdı.
Ekonomik Nedenler:
- Sanayi Devrimi ve Sömürgecilik: Sanayi devrimi sonrası ham madde ve pazar arayışı, devletler arasında sömürge yarışını hızlandırdı. Almanya’nın geç sanayileşmesi ve sömürge alanlarını genişletme çabaları, İngiltere ve Fransa ile çatışmalara neden oldu.
- Ekonomik Rekabet: Almanya’nın ekonomik olarak güçlenmesi, İngiltere’nin dünya ticaretindeki üstünlüğünü tehdit ediyordu.
Askeri Nedenler:
- Silahlanma Yarışı: Devletler, birbirlerine karşı üstünlük sağlamak için büyük bir silahlanma yarışına girdi. Özellikle Almanya ve İngiltere arasında deniz gücü yarışı yaşandı.
- Askeri İttifaklar: Avrupa’da iki büyük ittifak bloğu oluştu: İttifak Devletleri (Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya) ve İtilaf Devletleri (İngiltere, Fransa, Rusya). Bu ittifaklar, savaşın küresel bir boyut kazanmasına neden oldu.
Diplomatik Nedenler:
- Bosna Krizi ve Balkan Savaşları: Balkanlar’da yaşanan siyasi krizler ve savaşlar, Avrupa’daki gerilimi artırdı.
- Saraybosna Suikasti: 28 Haziran 1914’te Avusturya-Macaristan veliahtı Arşidük Franz Ferdinand’ın bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi, savaşın başlamasına neden olan kıvılcım oldu.

1. Dünya Savaşı’nın Sonuçları:

1. Siyasi Sonuçlar:
  - İmparatorlukların Yıkılması: Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Rus Çarlığı ve Alman İmparatorluğu gibi büyük imparatorluklar yıkıldı.
  - Yeni Devletlerin Kurulması: Savaş sonrası imzalanan antlaşmalarla Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya gibi yeni devletler kuruldu.
  - Milletler Cemiyeti’nin Kurulması: Savaşın bir daha yaşanmaması için Milletler Cemiyeti kuruldu, ancak bu örgüt etkili olamadı.
2. Ekonomik Sonuçlar:
  - Büyük Ekonomik Yıkım: Savaş, Avrupa ekonomisini çökertti. Özellikle Almanya’da hiperenflasyon yaşandı.
  - ABD’nin Yükselişi: Savaştan en karlı çıkan ülke ABD oldu. ABD, savaş sonrası dünyanın en büyük ekonomik gücü haline geldi.
3. Sosyal Sonuçlar:
  - Büyük Kayıplar: Savaşta yaklaşık 10 milyon asker ve 7 milyon sivil hayatını kaybetti. Milyonlarca insan yaralandı veya sakat kaldı.
  - Toplumsal Travmalar: Savaş, toplumlarda derin psikolojik yaralar bıraktı. İnsanlar, savaşın anlamsızlığını sorgulamaya başladı.
4. Teknolojik Sonuçlar:
  - Savaş Teknolojisinde Gelişmeler: Tank, uçak, denizaltı, zehirli gaz gibi yeni silahlar kullanıldı. Bu teknolojik gelişmeler, savaşın yıkıcılığını artırdı.
5. Antlaşmalar:
  - Versay Antlaşması (1919): Almanya ile imzalandı. Almanya’ya ağır yükümlülükler getirildi ve bu durum, 2. Dünya Savaşı’nın tohumlarını attı.
  - Sevr Antlaşması (1920): Osmanlı Devleti ile imzalandı, ancak Türk Kurtuluş Savaşı sonrası geçersiz hale geldi.

TYT’de Çıkmış Sorular ve Cevaplar:

Soru (2021 TYT): 1. Dünya Savaşı’nın başlamasında etkili olan olay aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Fransız İhtilali
- B) Sanayi Devrimi
- C) Saraybosna Suikasti
- D) Berlin Konferansı
- Cevap: C) Saraybosna Suikasti
Soru (2020 TYT): 1. Dünya Savaşı sonrası imzalanan ve Almanya’ya ağır yükümlülükler getiren antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Versay Antlaşması
- B) Sevr Antlaşması
- C) Lozan Antlaşması
- D) Berlin Antlaşması
- Cevap: A) Versay Antlaşması
Soru (2019 TYT): 1. Dünya Savaşı’nın sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
- A) Milletler Cemiyeti’nin kurulması
- B) Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılması
- C) ABD’nin ekonomik olarak güçlenmesi
- D) İtalya’nın sömürge imparatorluğu kurması
- Cevap: D) İtalya’nın sömürge imparatorluğu kurması